လူဟူသည္

''ခ်စ္သား အာနႏၵာ၊ မိတ္ေဆြေကာင္း ဟူသည္ ယခုေလာက အတြက္သာ မဟုတ္ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္၍ နိဗၺာန္ ေရာက္သည့္ တုိင္ေအာင္ အက်ဳိးေဆာင္ ႏုိင္၏''ဟူ၍ မိတ္ေကာင္း ေဆြမြန္ႏွင့္ ဆက္စပ္၍  ျမတ္ဗုဒၶက ေဟာၾကားေတာ္ မူသည္။

လူသည္ မည္သူႏွင့္မွ် ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံျခင္း မျပဳဘဲ မေနႏုိင္၊ မရႏိုင္ေသာ သတၱဝါ ျဖစ္သည္။ တစ္ဦးကုိ တစ္ဦး အျပန္အလွန္ မွီခုိ၊ ေက်းဇူး ျပဳျခင္းျဖင့္ မိမိဘဝ၊ မိမိ၏ အသုိင္းအဝုိင္း တည္ၿမဲေစရန္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ ရသည္သာ ျဖစ္သည္။ ကြၽန္းကုိင္းမီွ ကုိင္းကြၽန္းမီွ ဆုိသလုိ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး အျပန္အလွန္ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ဆက္ဆံ ေနထုိင္ႏုိင္မွ မိမိႏွင့္ မိမိ ပတ္ဝန္းက်င္သည္ အဓြန္႔ရွည္ တည္ၿမဲ ေနႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။

မိတ္ေကာင္းေဆြမြန္ ဆုိေသာ သေဘာကုိ ေလာက နီတိက ''အၾကင္ အေဆြခင္ပြန္း တုိ႔သည္ အနာ ေရာဂါ ႏွိပ္စက္ ေသာအခါ ၌လည္းေကာင္း၊ ငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးေသာ ကာလ၌ လည္းေကာင္း၊ မိမိႏွင့္ အတူ ရွိကုန္၏။ ထုိမိတ္ေဆြ ခင္ပြန္းတုိ႔သည္ မိတ္ေဆြစစ္ မည္ကုန္၏''ဟု ဖြင့္ဆုိပါသည္။ မိတ္ေကာင္း မိတ္ျမတ္ မ်ားကုိ ရွာေဖြရာတြင္ အေပၚယံ ဥပဓိ႐ုပ္ကုိ ၾကည့္႐ုံမွ်ျဖင့္ လုံေလာက္မႈ မရွိဘဲ အတြင္းစိတ္ သေဘာ ကုိလည္း ေစာေၾကာ ေလ့လာ အပ္ေၾကာင္းကုိ ေက်းဇူးရွင္ မန္လည္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးက မဃေဒဝ လကၤာသစ္ ႀကီးတြင္ ''လူဟုဆုိက၊ ႐ုပ္ကုိမၾကည့္၊ စိတ္ကုိၾကည့္ေလာ့၊ သူ၏သေဘာ၊ လုိက္ေလ်ာ ေပါင္းသင္း၊ ႏွီးေႏွာျခင္းျဖင့္၊ မကင္းဥာဏ၊ ႏႈိင္းခ်င့္ဆရွင့့္၊ ေရွးကခ်စ္ခင္၊ ကြၽမ္းဝင္မိတ္ေဟာင္း၊ ငယ္ေပါင္း ငယ္ခ်စ္၊ ေကာင္းဆုံးျဖစ္၏''ဟု လမ္းၫႊန္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

မိတ္ေကာင္း ေဆြမြန္တုိ႔၏ ျမတ္ႏုိးဖြယ္ရာ ဂုဏ္ အရည္အခ်င္း မ်ားထဲတြင္ အေၾကာင္း တစ္ခုခုေၾကာင့္ ဆင္းရဲဒုကၡ ေရာက္ရခ်ိန္၌ လုိအပ္ေသာ အကူအညီကုိ ေပးႏုိင္ေသာ အရည္အခ်င္း တစ္ရပ္သည္လည္း အပါအဝင္ ျဖစ္သည္။ မိတ္ေဆြစစ္ မိတ္ေဆြေကာင္း တုိ႔ထံတြင္ မိမိ အက်ဳိးကုိ လုိလားျခင္း၊ ယုံၾကည္ စိတ္ခ်ရျခင္း၊ အကူအညီ လုိအပ္ခ်ိန္တြင္ အကူအညီ ရျခင္း၊ ေကာင္းရာ မြန္ရာကုိ ၫႊန္ျပတတ္ျခင္း စေသာ စိတ္ေကာင္းစိတ္ျမတ္ တုိ႔ႏွင့္တကြ တစ္ပါးသူ အက်ဳိးကုိ လုိလားေသာ ပရဟိတ စိတ္အသြင္ကုိ ၾကည္လင္စြာ ေတြ႕ျမင္ႏုိင္သည္။

ျမန္မာ တစ္မ်ဳိးသားလုံး တ႐ုိတေသ လုိက္နာက်င့္သုံး လ်က္ရွိေသာ မဂၤလာ တရား (၃၈) ပါးတြင္ ျမတ္ဗုဒၶက ''အေသ ဝနာစ ဗာလာနံ၊ ပ႑ိတာ နဥၥ ေသဝနာ'' ဟူေသာ မဂၤလာ တရား ႏွစ္ပါးကုိ ေဟာၾကား ၫႊန္ျပခဲ့ရာ မိတ္ေဆြေကာင္း တုိ႔၏ တန္ဖုိးႏွင့္ေက်းဇူး ႀကီးမားပုံကုိ ထင္ရွားစြာ သိျမင္ႏုိင္သည္။ မိတ္ေကာင္း ေဆြမြန္ တုိ႔၏ ေက်းဇူး တရားမွာ တန္ဖုိုးႀကီးမား သည္ႏွင့္အမွ် မိမိတုိ႔ ကုိယ္တုိင္ကလည္း မိတ္ေဆြစစ္ အဂၤါ ရပ္မ်ားႏွင့္ ျပည့္စုံရန္ ပ်ဳိးေထာင္ ေလ့က်င့္ေနရန္ လုိအပ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ''ေပးကမ္းခ်ီးျမႇင့္၊ ကုိယ္ႏွင့္ ယွဥ္ထား၊ စီးပြားေဆာင္ရြက္၊ ႏႈတ္ျမြက္ခ်ဳိသာ၊ သစၥာမွန္ေစ၊ ဝတ္ငါးေထြ က်င့္ေလ မိတ္သဟာ'' ဆုိသည့္ သိဂၤါေလာ ဝါဒသုတ္လာ ဆုံးမစကား အတုိင္း မိမိတုိ႔ ကိုယ္၌ကလည္း အေဆြ ခင္ပြန္းေကာင္းမ်ား ျဖစ္ေအာင္  ႀကိဳးစား က်င့္ႀကံကာ  ေလာကလူသား အက်ဳိး  ဆတုိးရြက္ေဆာင္ သြားၾကရမည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း။