ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ ဗုဒၶသာသနာေတာ္သမိုင္း (ပထမပိုင္း)

    ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ဟာေတာင္အာရွႏွင့္အေရွ႕ေတာင္အာရွအၾကားဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ေပၚတြင္တည္ရွိပါတယ္။အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားကေတာ့ အေရွ႕ဘက္တြင္တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ေလာႏိုင္ငံႏွင့္၊ထိုင္းႏိုင္ငံတို႔ျဖစ္ႀကၿပီး၊အေနာက္ဘက္တြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ႏွင့္ အိႏၵိယနိုင္ငံတို႔ႏွင့္ ႏိုင္္ငံနယ္နမိတ္ခ်င္းထိစပ္လွ်က္ရွိပါသည္။

        တစ္ႏိုင္ငံလံုးအက်ယ္အ၀န္းကေတာ့ (၂၆၁၇၈၉)စတုရန္းမိုင္း က်ယ္၀န္းၿပီး လူဦးေရ အားျဖင့္ (၁၉၉၉-)အရ ၄၈.၈-သန္းရွိပါတယ္ ယခုအခါ သန္း-၆၀.၂၈-သန္းရွိေၾကာင္း အင္တာနက္မွတ္တမ္းအရသိရွိရပါသည္။

        လူဦးေရ၏ ၆၈%ႏႈန္းဟာ `ဗမာ´တိုင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္ၿပီး ရွမ္းတိုင္းရင္းသား ၉%ႏႈန္း ကရင္တိုင္းရင္းသား -၇%ႏႈန္း ၊ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား-၃% ႏႈန္း၊တရုတ္-၂%ႏႈန္းႏွင့္ အျခား-၅%ႏႈန္းျဖစ္ပါတယ္။ ထိုတိုင္းရင္းသားတိုင္းတြင္ ကိုယ္ပိုင္ ယဥ္ေက်းမႈ ဘာသာစကားမ်ားလည္းရွိႀကပါတယ္။

        ကို္းကြယ္မႈဘာသာတရားမ်ားအရ  ဗုဒၶဘာသာ၀င္-၈၅%ႏႈန္း၊အစၥလာမ္-၁၅% ႏႈန္း၊ခရစ္ယာန္နွင့္အျခားရိုးရာကို္းကြယ္မႈ၁၀%ႏႈန္းရွိပါတယ္။ရံုးစိုက္ရာၿမိဳ႕ေတာ္အေနႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္ျဖစ္ၿပီး စီးပြားေရးၿမိဳ႕ေတာ္က  ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

ယခုတင္ျပေပးလိုသည့္မွာျမန္မာႏိုင္ငံ၏ဗုဒၶသာသာနာေတာ္ေရာက္ရွိျပန္႔ပြားလာပံုသမိုင္းအက်ဥ္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ဗုဒၶသာသနာေတာ္ေရာက္ရွိျပန္႔ပြားတိုးတက္လာပံုကို စာဖတ္ပရိသတ္မ်ား ဗဟုသုတတိုးပြားေစရန္ အက်ဥ္မွ် ေဖာ္ျပလိုက္ရပါသည္။

        AD.350ခန္႔ေလာက္တြင္ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔၏အေစာဆံုးမ်ိဳးဆက္ျဖစ္ေသာတိဗက္ ျမန္မာ အႏြယ္၀င္ `ပ်ဴ´လူမ်ိဳးတို႔သည္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းသို႔ စတင္၀င္ေရာက္ အေျခခ်ေနၾကၿပီျဖစ္သလိုအျခားေသာတိုင္းရင္းသားမ်ားသည္လည္းေနထိုင္ေနႀကပါသည္။ ေရွ႕ေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားအေနႏွင့္။ ဗိႆႏိုး၊ဟန္လင္း၊ သေရေခတၱရာႏွင့္ `တေကာင္း´တို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။                

အေနာ္ရထာမင္းတရားႀကီးသည္(၁၁)ရာစုအေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္တကြဲတျပားကြဲျပားေနသည့္ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ႀကီးကိုျပန္လည္၍စည္းလံုးတည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ၊ ျမန္မာနန္းဆက္မ်ားအျဖစ္ပုဂံ၊အင္း၀၊ေတာင္ငူႏွင့္´ဟံသာ၀တီ´တို႔ကိုတည္ေထာင္ခဲ့ေပသည္။ေနာက္ဆံုနန္းဆက္ကုန္းေဘာင္ျပည္ကိုအေလာင္းမင္းတရာႀကီးမွတည္ေထာင္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ထို႔ေနာင္ၿဗိတိသွ်တို႔ႏွင့္စစ္ပြဲသံုႀကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးကုန္ေဘာင္၏ေနာက္ဆံုးမင္း သီေပါဘုရင္လက္ထက္-1885-ခုနွစ္တြင္ လြတ္လပ္ေရးဆံုးရံႈးခဲ့ၿပီး၊ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတို႔၏ အမ်ိဳးဘာသာ၊သာသနာခ်စ္စိတ္ျဖင့္ စည္လံုးညီညာစြာ အစဥ္တစိုက္ျပန္လည္တိုက္ထုပ္ႀကိဳးစားမႈေၾကာင့္ 1948-ခုႏွစ္တြင္ လြတ္လပ္ေရးကို ျပန္လည္၍ ရရွိခဲ့ပါသည္။       

ျမန္မာနိုင္ငံကိုကမၻာကေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာေနလိုလလိုထြန္းကားသည့္ႏိုင္ငံအျဖစ္အသိမ်ားႀကပါတယ္။ဗုဒၶျမတ္စြာပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူၿပီးသည့္ေနာက္ဓမၼ၀ိနယကို သန္႔ရွင္းေအာင္သဂၤါယနာ(၆)ႀကိမ္တင္ရာတြင္ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္(၂)ႀကိမ္တင္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။တိပိဋကဓရမ်ား ပရိယတ္၊ ပဋိပတ္စြယ္စံုတတ္ကြ်မ္းသည့္ သံဃာေတာ္မ်ား ေပါမ်ားေသာႏိုင္ငံအျဖစ္လည္း ကမၻာကေလးစားႀကပါသည္။

        သို႔ရာတြင္ ေခတ္သစ္စာေပပညာရပ္မ်ားျဖစ္ႀကသည့္ အဂၤလိပ္နွင့္တျခာေသာ သိထားတတ္ထားသင့္ေသာဘႏၱရစာေပမ်ားမတတ္ေျမာက္ေသာေႀကာင့္သာသီရိလကၤာ၊ထိုင္းစသည့္ေထရ၀ါဒႏိုင္ငံမ်ားမွသံဃာေတာ္မ်ားကဲ့သို႔ကမၻာကိုသာသနာမျပဳႏိုင္ႀကျခင္းျဖစ္ပါသည္၊ယေန႔ေခတ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာ ျပည္တြင္းတကၠသိုလ္မ်ားနွင့္ ႏိုင္ငံတကာရွိတကၠသိုလ္မ်ားသိုေခတ္သစ္ပညာႏွင့္ဗုဒၶစာေပတြဲဖက္လွ်က္ေလ့လာသင္ၾကားေနႀကေသာေၾကာင္အနာဂါတ္သာသနာေတာ္အတြက္မ်ားစြာအားတက္ဖြယ္ရာပင္ျဖစ္ပါတယ္။       

ေထရ၀ါဒရဟန္းေတာ္မ်ားအေနႏွင့္လည္းေခတ္သစ္စာေပကိုမယာယာနမ်ားေလာက္မတတ္ေျမာက္ေသာေႀကာင့္ကမၻာအရပ္ရပ္တြင္ေထရ၀ါဒထက္မဟာယာနကသာပိုမို၍လူသိမ်ားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ထို႕ေႀကာင္မိမိတို႔ေထရ၀ါဒရဟန္းေတာ္မ်ားအေနျဖင့္ ေခတ္သစ္ဘာသႏၱရ ႏွင့္ ၀ိဇၨာ သိပၸံစသည့္စာေပတို႔ကိုသင္ႀကားၿပီး ကမၻာႀကီးကို ျမတ္ဗုဒၶ၏ ဘာသာေရးအရိပ္ေအာက္တြင္ ခိုလႈံေစၿပီးၿငိမ္းခ်မ္းသာယာလွေသာေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္ျဖစ္ေစရန္ ႀကိဳးစားအားထုပ္သာသနာျပဳသင့္လွပါသည္။

အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားမွဗုဒၶဘာသာကိုဘုရားေခတ္ေတာ္အတိုင္းေလ့လာလိုက္စားလိုႀကသူမ်ားသည္ျမန္မာနိုင္ငံသို႔လာေရာက္ၿပီးပရိယတ္၊ပဋိပတ္နည္းမ်ားကိုလာေရာက္ေလ့လာသင္ႀကားႀကပါသည္။အေနာက္နိုင္ငံသားဗုဒၶသာသနာျပဳမ်ားျဖစ္ႀကေသာ ကမၻာေက်ာ္ပညာရွင္`အရွင္ဥာဏတိေလာက´(ဂ်ာမန္)၊`အရွင္ေလာကနာထ´(အီတလီ) ႏွင့္ `အရွင္အာနႏၵာေမတၱယ်´(အဂၤလန္)စေသာပညာရွင္မ်ားမွာျမန္မာျပည္မွ ပရိယတၱိ၊ပဋိပတၱိ မ်ားသင္ႀကားေလ့လာသြားႀကသူမ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။

        ျမန္မာနိုင္ငံသည္ သာသနာေတာ္စသည္ေရာက္ရွိခ်ိန္မွစ၍ ယခုအခ်ိန္အထိ ဗုဒၶလက္ထက္ကနည္းစနစ္အတိုင္းျဖစ္သည့္ေထရ၀ါဒဗုဒၶတရားေတာ္သန္႔သန္႔ကိုသာလက္ခံက်င့္သံုႀကေသာေႀကာင္မ်ားစြာကံထူးသူမ်ားဟုဆိုရမည္ျဖစ္သည္။ထို႔ေႀကာင့္ျမန္မာႏိုင္ငံကို‘‘TheGoldenLand“ေရႊေရာင္လႊမ္းသည့္ႏိုင္ငံအျဖစ္တင္စားေခၚေ၀ၚၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။

        သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ဗုဒၶသာသနာေတာ္ေရာက္ရွိျပန္႔ပြားလာပံုမွာ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အတိုင္းျဖစ္ပါသည္။

        (၁) ရာမညတိုင္း ဥကၠလာပ ဇနပုဒ္သားမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ တပုႆ ႏွင့္ ဘလႅိက ကုန္သည္ညီေနာင္ႏွစ္ဦးတို႔သည္\ေနာက္ပါကုန္သည္မ်ားႏွင့္မဇၥ်ိမေဒသသို႔ကုန္သြယ္ရန္ေရာက္ရွိလာႀကရာ ၎တို႔ေရာက္ရွိသည့္အခ်ိန္တြင္ေဂါတမဗုဒၶျမတ္စြာပြင့္ေတာ္မူခါစ အခ်ိန္ျဖစ္ၿပီးဗုဒၶျမတ္စြာလင္းလြန္းပင္ေအာက္၌သီတင္းသံုးေတာ္မူေနသည္ကိုဖူးေတြ႕ရေသာေၾကာင့္ သဒၵါတရားမ်ား တားမရေအာက္ျဖစ္ၿပီး ပါလာေသာ မုန္႔ဆြမ္းမ်ားကို ကပ္လႈကာသရဏဂံုခံယူဗုဒၶဘာသာ၀င္ဥပသကာမ်ားအျဖစ္သို႔ေရာက္ရွိၾကပါတယ္။ထို႔ေနာင္ဗုဒၶျမတ္စြာထံေတာ္မွဆံေတာ္ရွစ္ဆူကိုရရွိခဲ့ေသာေႀကာင့္ဇာတိအရပ္သို႔ျပန္ေရာက္ေသာအခါတြင္ဒဂံုျမိဳ႕(ယခုရန္ကုန္)တြင္ရွိေသာသိဂုၤ ိတၱရကုန္ေပၚ၌ဆံေတာ္ရွစ္ဆူကို ဌာပနာကာ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ျမတ္ကို တည္းထားကို္းကြယ္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ထိုမွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ၀ယ္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ စတင္၍ ေရာက္ရွိျဖစ္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ သာသနာေတာ္ကားျမန္မာနိုင္ငံအတြင္၌မတိုးတက္ေသးေသာေႀကာင့္ဗုဒၶသာသနာေတာ္နိဒါန္ဟုပင္ဆိုရမည္ျဖစ္ပါတယ္။

     (၂)ရခိုင္သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရဗုဒၶျမတ္စြာသက္ေတာ္ထင္ရွားရွိေတာ္မူစဥ္အခါကာလက ရခိုင္းေဒသ ဓည၀တီျပည္တြင္ ျပည္သူ/ျပည္သားမ်ားႏွင့္ဘုရင္စႏၵသူရိယ တို႔အားကိုယ္ေတာ္တိုင္ႀကြေရာက္ကာတရားေဟာႀကားခဲ့ၿပီးဘုရင္စႏၵသူရိယမွဗုဒၶကိုယ္စားကိုးကြယ္စရာကိုေလွ်ာက္ထားေတာင္းသျဖင့္မဟာမုနိရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္တစ္ဆူကိုထုလုပ္ပူေဇာ္ခြင့္ရရွိခဲ့ၿပီးဗုဒၶျမတ္စြာကိုယ္ေတာ္တိုင္ရင္ေငြ႔ေတာ္ေပးေတာ္မူခဲ့ေၾကာင္းကို မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရွိရပါသည္။

       ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ ၀ါေတာ္(၂၀)အရတြင္ သာ၀တၱိျပည္ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္မွ ႀကြေရာက္ကာ သုနာပရႏ ၱတိုင္း (ယခု-ပြင့္ျဖဴျမိဳ႕နယ္)တြင္ ေက်ာင္းဒကာ စူဠပုဏၰ သူႀကြယ္မွေနာင္ေတာ္မဟာပုဏၰမေထရ္၏ဩ၀ါဒအရဗုဒၶျမတ္စြာႏွင့္ေနာက္ပါရဟႏၱာအရွင္သူျမတ္(၅၀၀)တို႔အတြက္ေဆာက္လုပ္လႈဒါန္းထားေသာစႏၵကူးကူးနံ႔သာေက်ာင္းေတာ္ရာတြင္ သီတင္းသံုး၍ နဂါးမင္းႏွင့္ ရေသ့တို႔က ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားသျဖင့္ ကိုယ္ေတာ္အစားကိုယ္းကြယ္ရာအျဖစ္ျဖင့္ယခုမန္းစက္ေတာ္ရာေနရာတြင္ေအာက္စက္ေတာ္ရာႏွင့္ အထက္စက္ေတာ္ ႏွစ္ဆူကို ခ်ထားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

       ဗုဒၶျမတ္စြာ ပရိနိဗၺာန္၀ံ၀င္ေတာ္မူၿပီး ႏွစ္ေပါင္း(၃၀၀)အႀကာ အေသာကမင္းမွ တတိယသဂၤါယနာတင္အၿပီးတြင္ကိုးတိုင္းကိုး႒ာနသို႔သာသနာျပဳေစလႊတ္ေတာ္မူခဲ့ရာ သု၀ဏၰဘူမိ(သထံု)ေဒသသည္လည္ပါ၀င္ခဲ့ပါသည္    ေဖၚျပပါအခ်က္အလက္မွတ္တမ္းတို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အတြင္းသို႔ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ေရာက္ရွိလာျခင္း၏အခ်က္အလက္မွတ္တမ္းမ်ားပင္ျဖစ္ပါတယ္။တခ်ိဳ႕ေသာအခ်က္အလက္မ်ားမွာ မူကြဲမ်ားလည္းရွိပါသည္။

        (ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္--)

        (ဓမၼေစတီဆရာေတာ္၏ M.A.ဘြဲ႕ယူစာတမ္းႏွင့္ တျခားေသာ က်မ္းအေဆာင္ေဆာင္မ်ားအား ကိုးကားမွီညွမ္းပါသည္)

       

       သူ႔အက်ိဳး ကိုယ္အက်ိဳး သည္ပိုးေဆာင္ရြက္ႏိုင္သူမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ၾကပါေစ။

       ဓမၼ၀ီရ-အရွင္ေတဇနိယ  (ေခတၱ-သီရိလကၤာႏိုင္ငံ)

       University Of Kelaniya

       E-mail; ashintejaniyadhammavira@gmail.com